تشابه و تفاوت های سوسور و پیرس

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در این نوشتار به تفاوت ها و تشابهات نظریه سوسور و پیرس می پردازیم.

مصداق سوسور= شی پرس

دال سوسور= بازنما پرس

نشانه سوسور دوگانه خود بسنده است و در حالیکه نشانه پرس سر جزئی است.

پرس که می گوید تعبیر، یعنی تفسیرگر است و یعنی مخاطب در ذهن مخاطب یعنی در ذهن آن شخص نشانه ای برابر یا شاید نشانه ای بسط یافته خلق می کند.

نشانه ای که به این ترتیب نامیده می شود. من نشانه شیئیت می نامم و همین فرآیند که نشانه ای توسط نشانه دیگر تعبیر می شود، نشانگی نامحدود می گویند.

پرس پیچیده ترین تقسیم بندی از نشانه بندی را ارائه داده است که 66 نوع نشانه می باشد:

1. تصویر گونه / شمایل ها: نشانه هایی که از طریق شبیه سازی و مصداق واقعی صورت نشانه ها را شکل داده ایم. (هرچیزی شبیه مصداق باشد)

نمادهایی آوایی و نام آوا نوعی تصویرگونه زبان هستند. مثل تیک تاک ساعت و شرشر آب.

در بازنمایی غیر کلامی نیز تصویر گونگی شامل عکس ها، نقاشی و ... می شود.

در ارتباطات غیر کلامی مثل I، II، III بازنمایی تصویر گونه هستند. 

چیک چیک--> تصویرگونه صوتی

نقاشی و عکس--> تصویرگونه عکس

بوی مصنوعی از عطر گل ها--> تصویر گونه عکس

آیکن به معنای شمایل یا تمثال در فارسی است.

ما در تصویر ائمه--> شمایل یا تمثال می گویند.

نشانه های ICONIC یا تصویر گونه بر اساس تقلید از روی طعم، شکل، بو، صدا و ... شکل می گیرد.

شکل گیری زبان نوشتاری به میل انسان از صداهای طبیعی بر می گردد. به تدریج شروع به نوشتن می کند. اول از شکل واقعی تصویری شروع می کند.

نمونه ای از تصویر مصری

خط آوایی است--> مثل فارسی

خط تصویرگونه--> چینی

تصویرگونگی در فرآیند زبان آموزی بچه ها نیز خیلی مهم است.

فرآیند رشد کودک بر اساس تصویرگونگی را می آموزد.

در دنیای بزرگسالان نیز در کامپیوتر از نشانه های تصویرگونه استفاده می شود.

2. نمایه ای: نشانه ای است که از آن تقلید شکلی نمی شود اما به صورت غیر مستقیم به مصداق اشاره دارد.

این ربطی به دست ندارد بلکه نشانه نمایه ای است.

نمایگی در زبان کاربرد زیادی دارد. ما نمایه های مختلفی داریم:

1. نمایه های مکانی: مثل اینجا و آنجا

2. نمایه های زمانی: مثل حالا، فردا و دیروز

شنبه--> قراردادی است.

3. نمایه های شخصی: مثل من، تو، ما، شما

3. نمادها

نوع سوم نشانه پرس است. نشانه مهم و تعداد بیشتر آنها است. نماد چیزی است که نه به طور مستقیم و صورت مصداق است. اساسا بر قرارداد و توافق مبتنی است.

ما در طول تاریخ قرارداد کرده ایم که به درخت بگوییم درخت!

پرچم سفید یک نماد است و به عنوان نمادی که «صلح» می باشد. 

سبز/ هلال به عنوان نمادی از اسلام است.

صلیب نمادی از مسیحیت است.

بعضی نمادهای معروف:

نظریه بنیادی نشانه

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در این یادداشت و یادداشت هایی که پس از این خواهم نوشت به بحث نظریه های حوزه نشانه خواهم پرداخت.

ابتدا باید گفت که دیدگاه های یک سری افراد که در نشانه شناسی پایه گذار بودند، در نشانه شناسی تاثیر گذار بوده است:

1. فردیناندو سوسور

2. چارلز سندرس پرس

سوسور مجموعه ای از دوگانگی ها را مطرح کرد:

1. زبان (LONG)

2. گفتار (PAROLE)

ساخت، بروز روساختی را سوسور مطرح کرده است که در نشانه شناسی ساختگرا، روابط همنشینی و جانشینی در نظام نشانه ها قرار می گیرد.

مفهوم دال و مدلول و بازنما، موضوع و تعبیر توسط سوسور و پرس مطرح شده است.

بحث تصادقی بودن دال و مصداق را سوسور مطرح کرده است. در زبان های مختلف واژه های مختلف برای یک مصداق داریم. این یعنی رابطه مشخصی میان دال و مصداق وجود ندارد.

نام آوا= قو قولی قوقو

غیر نام آوا= درخت

نام آوا تبدیل به کلمات شده اند. مثلا: اردک--> کواک --> نام آن داک Dock

نظریه پیدایش زبان--> Sound Symbolism --> در طول هزاران سال به اینجا رسیده ایم.

نمادگرایی آوایی توسط پرس جدی گرفته شد.

به هنگام تولید صوت، نشانه از مصداق تبعیت می کنید.

حالت برانگیختگی ایجاد می شود.

2. پرس

پرس مفهوم پراگماتیسم را در فلسفه مطرح کرده که وارد حوزه های دیگر شده است. و به لحاظ نشانه اگرچه سوسور گفته که دال و مدلول نشانه را تشکیل می دهند، پرس می گوید سه بخشی است.

نشانه ساختاری سه وجهی:

بازنما/ تعبیر/ شی یا موضوع

رمز یا کد در نشانه شناسی

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- چون نشانه ها گوناگون هستند، در نقاشی، معماری، فیزیک و شیمی و ... هر کدام چیزی هستند و دانشمندان از نشانه های مختلف استفاده می کنند.

نشانه شناسان از کد یا رمزگان یا رمز ترجمه می کنند.

لباس یک رمزگان است و در نشانه شناسی لباس یک حوزه عمده است. یکی از این نظام ها، نظام رمزگانی فکری/علمی (Intellectual Code) است که در هندسه و ریاضیات و منطق و ... به کار می رود.

در اینجا با مفهوم رمزگان اجتماعی روبرو می شویم.

رمزگان اجتماعی: به موارد اجتماعی مرتبط است. 

رمزگان به دو دسته تقسیم می شود: 

1. رمزگان علمی

2. رمزگان اجتماعی

رمزگان های علمی همیشه ثابت هستند اما رمزگان های اجتماعی تغییر معنایی و شکلی پیدا می کنند.

رمزگان اسطوره ای از قدیم تا الان حضور دارند.

نظام های رمزگان امکان تغییر را در بافت امکان پذیر می کنند.

مداد شکسته در خیابان هیچ معنایی ندارد اما مداد شکسته در یک موزه دارای معنای خاصی در نظام رمزگان موزه می دهد.

در واقع در یک قاب قرار می گیرد و معنا پیدا می کند.

فرهنگمان کار فهم را برای ما انجام می دهند. در نتیجه: فرهنگ یک سپهر نشانه ای است.