تفاوت نگاه مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی به فرهنگ

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در جامعه شناسی وظیفه ای نسبت به فرهنگ وجود دارد و این وظیفه تغییر فرهنگ به فرهنگ متعالی است.

در حالیکه مطالعات فرهنگی از باید و نباید های فرهنگی هیچ حرفی به میان نمی آورد. اما جامعه شناسی می گوید نخبه ها باید این تغییرات را ایجاد کنند.

در این خصوص می توانید «منتقدان فرهنگ» و «فرهنگ و آنارشی» را بخوانید.

آرنولد می گوید: آنارشی فرهنگ تولید می کند. نخبگان نظم تولید می کنند. این کتاب نقد زیبایی شناسی از فرهنگ ارائه می دهد.

در واقع ما در جامعه شناسی نگاهی دستوری به مقوله فرهنگ داریم در حالیکه، در مطالعات فرهنگی صرفا مشاهده می کنیم.

توجه به فرهنگ در نهایت از دل جامعه شناسی با رویکردی تغییری به دست می آید. توجه جامعه شناسی به «ذهنیت، کنش اجتماعی و ساختار» است.

بحث فرهنگ در جامعه شناسی به این دلیل مطرح می شود که جامعه شناس می خواهد تاثیر جامعه را بر کنش گر بداند. جامعه شناسی با رویکردی تفسیری به ذهن کنشگر می پردازد. ذهنی که ارزش و یک سری ایده ها دارد.

دورکیم به عنوان یک جامعه شناس به فرهنگ به طور مستقیم اشاره نمی کند. دکتر مهری بهار معتقد است که دورکیم را نباید صرفا به عنوان یک ساختارگرا در نظر گرفت. او به حقیقتی به نام خودکشی اشاره می کند و می گوید که ساختارهای جامعه این حقیقت را ایجاد کرده اند.

ساختارها باید با ذهن کنشگر تعامل داشته باشند. در واقع بین کنشگر، ساختار، هژمونی و ... نوعی تعامل وجود دارد.

اما مطالعات فرهنگی به مواردی می پردازد که در جامعه شناسی به آنها پرداخته نمی شود. حاشیه ها مورد بحث مطالعات فرهنگی است. در مطالعات فرهنگی نسل اول ویلیامز را داریم که با نگاهی تاریخی به جلو می رود. اما در نسل بعدی دیگر این نگاه تاریخی وجود ندارد. 

فرهنگ در نگاه مطالعات فرهنگی و جرج فاستر مردم شناس

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- جرج ام فاستر، مردم شناس (1913-2006) است که در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، بیشتر برای مشارکت کنندگان در جوامع حال حاضر پرداخته است و به عنوان یکی از بنیان گذاران جامعه شناسی پزشکی به شمار می رود.

دو نظریه مشهور وی عبارتند از:

1. اصل خوب محدود

2. قرارداد دو طرفه

در دایره المعارف ویکی پدیا چیز بیشتری در مورد این شخص نوشته نشده است. اما او علاوه بر این ها از «عوامل موثر در تغییر» نام می برد.  او این سوال را مطرح می کند که تغییر چگونه در فرهنگ ایجاد می شود؟ و او به دنبال افرادی می گردد که دنبال تغییر هستند. او در مقابل افرادی که می گویند، فرهنگ تغییر ناپذیر است قرار می گیرد و می گوید فرهنگ تغییر می کند و بعد از آن به صورت تاریخی بحث خود را ادامه می دهد. او به این سوال پاسخ می دهد که عوامل موثر در تغییر چه کسانی هستند. که دکتر آزاد ارمکی از روحانیون، سیاستمداران به عنوان عوامل تغییر نام می برد. 

فرق نگاه فاستر با نگاه مطالعات فرهنگی نسبت به مقوله تغییر فرهنگ در این است که مطالعات فرهنگی بر خلاف نگاه فاستر به نهادهای فرهنگی می پردازد که چگونه مدیریت می شوند؟ و اینکه مطالعات فرهنگی به تغییر کاری ندارد و می پرسد: الان چگونه لباس می پوشند؟ بحث قدرت کجاست؟ بحث کنترل کجاست؟ در واقع مطالعات فرهنگی بر خلاف مردم شناسی که نگاهی تاریخی به فرهنگ دارد، از این نگاه دور است. و بدون توجه به تاریخ فرهنگ را مورد توجه قرار می دهد.

فرهنگ در نگاه لوی استراوس

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- لوی استراوس یکی از کسانی است که به مساله فرهنگ پرداخته است. او می گوید:

1. تمام فرهنگ ها زنای با محارم را ممنوع اعلام کرده اند و این مساله بین آنها ثابت است.
2. او معتقد است که با الگوهای واحدی در مورد فرهنگ روبرو هستیم.
3. فرهنگ ها به تعداد محدودی وجود دارند.
4. برای مطالعه فرهنگ باید به چیزی پرداخته شود که ثابت است.

جامعه شناسی عناصر ثابت را مد نظر قرار می دهد. فرهنگ از منظر جامعه شناسی تاریخ دارد. دکتر ناصر فکوهی در مقاله ای به لوی استراوس می پردازد. این مقاله را با هم می خوانیم.

کلود لوی استروس

بعد از ظهر روز سه شنبه 3 نوامبر 2009 ( 12 آبان 1388)، مرگ کلود لوی استروس، انسان شناس برجسته فرانسوی در سن 101 سالگی در پاریس اعلام شد. لوی استروس که روز 28 نوامبر 1908 در بلژیک زاده شده بود تاثیری بی نظیر بر کل اندیشه علوم انسانی و اجتماعی قرن بیستم بر جای گذاشت و آثار وی از «ساخار های بنیادین خویشاوندی» تا مجموعه «اسطوره شناسی ها» با گذار از شاهکار علمی – ادبی وی «گرمسیریان اندوهبار» و «اندیشه وحشی» تقریبا هیچ حوزه ای از اندیشه انسانی در طول پنجاه سال اخیر را بی تفاوت نگذاشته بود.