اسم در نشانه شناسی

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- اسم به لحاظ نشانه شناختی مهم است زیرا صاحب خود را مستقیما به فرهنگی ربط می دهد. بررسی اسم ها در حوزه ناشناسی (Onomastics) قرار می گیرد.

اسم داشتن اولین شرط ورود فرد به جامعه است. اسم مساوی خود فرد است.

نظام های سیاسی اسامی افراد به شماره بدل می کنند (مانند زندانیان) تا نظارت و کنترل بیشتری بر فرد داشته باشند. نفی اسم و استفاده از شماره به جای آن نفی انسانیت، هویت و موجودیت افراد است.

منشاء اسم کوچک

• اسامی مذهبی: علی، محمد، فاطمه، ناصر و ...
• اسامی تاریخی: چنگیز، تیمور و ...
• اسامی باستانی: داریوش، کورش، بردیا، تهمینه
• اسامی خارجی: هلن، دارا، سارا.
• هنرپیشه ها و شخصیت های معروف: هایده، حمیرا، داریوش
• جریان های سیاسی و انتخاب نام کوچک

منشاء نام فامیل

• ریشه در فرد: زاده، نژاد، یان، ی، پول و ...
• ریشه در ضغل دارند: گیوه چی، معمار، روغنی، شکاری، آهنگر، دبیر و ...
• ویژگی: نیکو صحبت، زیبا کلام، نکورفتار و...
• مکان: تهرانی، اصفهانی، شاه آبادی و ...
• مذهب: اسلامی و ...

روابط معنایی در واژگان؛ نشانه شناسی

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- نسبتی که مدلول های دال های زبانی دارند چگونه است؟ در این نوشتار به این سوال پاسخ می دهیم:

1. هم معنایی (Synonymy): مخفی-پنهان؛ جنگ- نبرد

2. هم آوایی (Homonymy): شیر- شیر؛ شانه-شانه

3. تضاد (Antonymy): سرد و گرم؛ شب و روز؛ روشن؛ تاریک.

4. شمول معنایی (Hyponymy): گل-لاله؛ انسان- زن؛ رنگ- آبی.

5. تناسب (Proportionality): نسبت انسان با پا مثل نسبت ماشین با چرخ است.

نگاهی به تحقیق «بازنمایی هویت جنسی در کتاب های زبان فارسی، انگلیسی و عربی»

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- دکتر سلطانی در درس نشانه شناسی و مطالعات فرهنگی به تحقیقی که پیرامون زنان و زبان شده بود نگاه کردند.

سوال این پژوهش: چه مناسباتی میان زبان و جنسیت وجود دارد؟

کتاب های راهنمایی دبیرستان و ابتدایی را بررسی کرده است.

روش: تحلیل محتوا

جامعه آماری: کتاب های فارسی، عربی، انگلیسی راهنمایی، دبستان و دبیرستان.

یافته های پژوهش: 

ویژگی های جنسیتی در تصاویر:

• نسبت تصاویر مردان و زنان
• تصاویر مردان بیشتر بوده اند و حدودا 67 % 
• در کتاب های فارسی 73 %
• در کتاب های انگلیسی و عربی 60 %
• تصاویر زنان در کتاب های انگلیسی 28%، فارسی 11% و عربی 21%
• بازنمایی اسامی مردان و زنان
• 20 % بازنمایی اسامی افراد بر حسب جنسیت بوده است.
• در کلیه کتاب های فارسی و انگلیسی و عربی اسامی مردان به طور چشمگیری بیشتر از زنان بوده است.
• کمترین میزان تفاوت جنسیتی در کتاب های انگلیسی است.
• فارسی و عربی یکسان 
• حدود یک چهارم اسامی زنان بوده است.
• اسامی زنان در دوره ابتدایی 25 %، راهنمایی 14% و دبیرستان 8%.
• ضمیرهای مذکر/ مونث و بازنمایی تفاوت های جنسیتی
• ضمیرهای مذکر خیلی بیشتر از ضمیرهای مونث بود.
• در انگلیسی متعادل بوده
• کلمه ها و واژه های جنسیتی
• کلمه و  واژه های مذکر (پدر، مرد، آقا و پسر) و مونث (مادر، زن، خانم و ...) بررسی شدند.
• 77 % مذکر و 33 % مونث بودند.