انوع شخصیت های اسطوره ای

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در اسطوره شناسی، علاوه بر انوع اسطوره، انوع شخصیت های اسطوره ای نیز اهمیت دارند.

این شخصیت ها عبارتند از:

1. انسانگونه ها: به شکل انسان هستند، عاشق می شوند، می جنگند، ولی قدرت های طبیعی دارند. خدایگان و الهگان یونانی از این دست هستند.
2. حیوان گونه ها: به شکل حیوان هستند. انوبیس، خدای مصریان به شکل شغال یا سگ بود.
3. انسان و حیوانگونه ها: ترکیبی از خصوصیات انسان و حیوان را دارند. مانند ابوالهول در مصر که سر انسان و بدن شیر دارد.

این سوال پیش می آید که اسطوره ها کجا زندگی می کنند؟

ژاپن: در بالای بلندترین کوهستان فوجی

یونان: کوهی به نام المپوس، یا در زیر زمین.

نروژ: در جایی به نام هل (Hel) جایی در زیر زمین برای ارواج و همه مردگان جز مردگان در جنگ. ولی روح جنگجویان به تپه ای در آسمان ها به نام والها لا می رود.

اسطوره ها منبع نمادسازی های اولیه هستند:

• اسلیپوس: خدای درمان یونانیها، عصایی در دست دارد که ماری به دور آن پیچیده است. خدایی دیگر به نام مرکوری نیز عصایی با دو مار دارد. این ها نمادهای پزشکی هستند.
• در اسطوره های بابل، قهرمانی به نام گیل گمش به دنبال گیاه دارویی است که هرکس آن را بخورد فنا ناپذیر می شود. گیاهان دارویی هنوز قدرت درمانی دارند.
• نام های ایام هفته، و ماه های سال در غرب از اسطوره های آسمانی گرفته شده است.

Tuesday: خدا جنگ به نام تیو

Wednesday: خدای خدایان ورتان

Thursday: از خدایی به نام ثور

Friday: از خدای زیبایی به نام فریگ

Saturday: خدای رومی ساتورن

لوی اشتراوس، انسان شناس فرانسوی معتقد بود که اسطوره منشا اصلی شکل گیری تفکر است. مفهومی بشر تا امروز است. تقابل های دوگانه ای که در اسطوره ها وجود داشت هنوز هم مبنای فهم های دوگانه ما از جهان است:

خیر و شر

نر و ماده

به اعتقاد بسیاری صاحبنظرات، اسطوره های قدیمی همچنان زندگی امروزی ما را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

رولان بارت برای تمایز قائل شدن بین اسطوره های قدیمی (Myth) و نسخه های جدید آن، از اصطلاح اسطورگی (Mythology) استفاده می کند.

اسطورگی ها، بازتاب های شخصیت ها، درونمایه ها و پیرنگ های اسطوره ای قدیمی هستند.

شخصیت های منفی و منفی فیل ها خصوصیت هایی شبیه اسطوره های خوب و بد قدیمی دارند.

اسطوره شناسی؛ تاریخ آرمانی در مطالعات فرهنگی

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در این بخش از کلاس دکتر سلطانی به موضوع اسطور رسیدیم و می خواهیم به طور بسیار خلاصه مروری بر اسطوره داشته باشیم.

جوزف کمپل:

اسطوره بسیار مهمتر و درست تر از تاریخ است. تاریخ صرفا روزنامه نگاری است و می دانید که روزنامه نگاری چقدر قابل اعتماد است.

اسطوره:

Myth به معنای اسطوره است که از کلمه یونانی Mythos می آید که سه معنا دارد:

1. کلمه

2. گفتار

3. قصه خدایان

اسطوره، روایتی است که در آن شخصیت های اصلی خدایان، قهرمانان و موجودات راز آمیز بوده، پیرنگ داستان حول نشانه یا معانی جهان قدیمی قرار می گیرد.

در فرهنگ های باستانی، اسطوره ها نظریه هایی برای پیدایش جهان بودند. 

در مورد فرهنگ ماه گرفتگی: در شمال می گویند که جادوگری روی صورت ماه را چنگ می اندازد و در زمان ماهگرفتگی، سر و صدای ظروف رویی راه می اندازند.

رعد و برق: صدای نعل اسب پیرزنی روی ابرها است.

چه اسطوره های بومی از این دست می شناسید؟

اسطوره در حقیقت نشان دهنده نظام های معنایی هستند که سازنده نظام های اجتماعی و فرهنگ های مختلف هستند.

برای شناخت فرهنگ باید اسطوره های آنها را مطالعه کرد.

• اسطوره های خلقت/ کیهان شناختی (Cosmogonic Myth) همه این دسته از اسطوره ها هدفشان تبیین آفرینش است. در مورد اسطوره های یونان می گویند، زمین ماده است و آسمان نر. همه چیز حاصل نزدیکی زمین و آسمان است.
• اسطوره های معاد شناختی (Eschatological Myth): موجودی است که از آسمان می آید و آدم های خوب را به بهشت می فرستد و بدها را به جهنم می فرستد. ویرانی عظیمی که اسمش Apocalypse (مانند آتش) اتفاق می افتد و آخرین نبرد بین حق و باطل (خدایان) اتفاق می افتد.

فیلم آخر الزمان را ببینید.

برخی اسطوره ها برای حل این موضوع تولد مجدد و آمدن منجی را مطرح کرده اند.

فیلم ارباب حقله ها را ببینید.

• اسطوره های تبیینی (Explanatory myth): اسطوره هایی که فرآیندهای طبیعی را تبیین می کنند. در اسکاندیناوی خدایی به نام (ثور) وجود دارد که این خدا وقتی به سمت دشمنان پرتاب می کند، رعد و برق به وجود می آید. در یونان باستان، برای تبیین پدیده های جوی، پنتون، خدای دریا، و برادرش ژپیتر خدای آسمان ها را خلق کردند. 

برای اسطوره شناسی کتاب های استاد جلال ستاری را مطالعه کنید.

• اسطوره مرگ (Death Myth): برای توضیح مرگ در جزایر ترو بریانه در اقیانوس آرام مردم معتقد بودند حضرت ایوب به درون آب می رود و دوباره عمر دوباره و جوانی می یابد. داستان بچه و مادر پیرش که درون اقیانوس می رود و بر می گردد و بچه از مادرش می ترسد و مادر دوباره بر می گردد و پوست قدیمی اش را می پوشد و فناپذیری انسان از بین می رود.