سیاست فرهنگ، سیاستگذاری فرهنگی و سیاست فرهنگی

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- استاد گرانقدر دکتر سید محمود نجاتی حسینی در درس «نقد سیاستگذاری فرهنگی» سه حوزه را معرفی کرد.

1. سیاست فرهنگی

2. سیاست فرهنگ

3. سیاستگذاری فرهنگی

که برای معرفی این سه نیازمند است که هر بخش را به طور جداگانه تحلیل کنیم.

اول باید بدانیم که سیاست به معنای نزاع پنهانی است که از جنس قدرت می باشد و حاوی یک سری استراتژی هایی است که حاکمیت کارگزار آن است.

سیاست فرهنگی (Cultural Politics): استراتژی های اعمال قدرت، ایجاد نزاع را می گویند که جنس آنها فرهنگی است. مثلا آداب سبک زندگی، رسوم، هنجارها، شیوه اندیشیدن، قواعد، ارزش ها و عادات سنت را شامل می شود.

اینکه این استراتژی ها در جهت کارگزاران قدرت جهت دهی می شوند، یک بستگی میان سیاست فرهنگی و کارگزاران ایجاد می کند. در سیاست فرهنگی بحث های «ایدئولوژی»، «گفتمان»، «سلطه» و «هژمونی» بسیار پر رنگ هستند. 

سیاستگذاری فرهنگی (Cultural Policy): این عبارت انگلیسی گاهی به اشتباه سیاست فرهنگی ترجمه شده است. مجموعه ای از فرآیندهای سازمانی مرتبط با برنامه ریزی فرهنگی را در بر می گیرد. مجموعه ای از خط مشی های هدایت، توزیع، تولید و مصرف کالاها و خدمات فرهنگی در یک جامعه معین را گویند. 

در اینجا با واژه کالای فرهنگی روبرو می شویم که شامل هر چیزی می شود که نیازی فرهنگی را رفع می کند. سیاستگذاری فرهنگی می خواهد نحوه استفاده از موبایل را مدیریت کند که راه های مختلفی دارد.

جنس سیاست های فرهنگی، انتزاعی است.

نکته دیگر این است که میان عبارات سیاست فرهنگی، سیاستگذاری فرهنگی و سیاست فرهنگ یک رابطه وجود دارد. بدین شکل:

پشت هر سیاستگذاری فرهنگی یک سیاست فرهنگی است.

پشت سیاست فرهنگی سرزمینی است که راه را برای فرهنگ آماده کرده است. 

سیاست فرهنگ (Politics of Culture): این مفهوم یکی از پیچیده ترین مفاهیم در علوم سیاسی است. مک گویگان در تعریفی آن را نزاع اندیشه ها و نهادینه شدن این نزاع در بستر اندیشه ها می داند.

سیاست فرهنگی چیست و سیاستگذاری فرهنگی کدام است؟

«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در این یادداشت برداشتهایی از مفاهیم سیاست فرهنگی و سیاستگذاری فرهنگی ارائه می شود. این متن دارای یکپارچگی نیست و هر بخش آن از یک منبع دریافت شده است.

سیاست فرهنگی

1. سیاست فرهنگی به مرور روشن تر می شود.

2. سیاست فرهنگی با وضع قانون نسبت دارد.

3. لوایح قانونی فرهنگی می تواند در جهت نگهداری و ارتقاء هرچه بیشتر میراث فرهنگی کشور اقدام کند.

4. سازمان هایی که در جهت سیاست فرهنگی حرکت می کنند عبارتند از: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون های فرهنگی مجلس و دولت، وزارت جوانان و ورزش، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، سازمان میراث فرهنگی.

5. میراث فرهنگی زیر نظر دولت، اداراتی دارد که وظیفه سیاست فرهنگی را در کشور بر عهده دارند.

6. ارگان های دولتی از جمله انجمن ها به مساله سیاست فرهنگی می پردازند.

7. سیاست فرهنگی: شیوه های بنیادین جهت انجام و مدیریت تعهدات فرهنگی و بخش مهمی از قانون گذاری را در هر کشور بر عهده دارد.

8. هدف از سیاست فرهنگی برطرف نمودن نیازهای فرهنگی مردم است.

9. مهمترین اقدام سیاست فرهنگی، آموزش است.

10. رشد و توسعه ادبیات و هنرهای کشور بخشی از رشد و توسعه فرهنگی محسوب می شود.